Makaleler

Cevap: “Zohar Kitabı’na Giriş” te yazılıdır ki, “Kişi, Maneviyatı ve Islahlarabağlanmaya Kral’a hizmet ederken ki gibi sevgi ve korku niyeti olmadan Lo Lişma’da (O’nun adına değil) başlasa bile, kişinin kalpteki noktası büyümeye ve etkinliğini göstermeye başlar. Bu böyledir çünkü Eylemler niyet gerektirmez ve niyetsiz hareketler bile kişinin “cansız” denilen birinci seviyesindeki alma arzusunu arındırabilir. Ve kişi, alma arzusunun cansız kısmını arındırdığı ölçüde, yavaş yavaş kalpteki noktanın 613 organını da inşa eder, bu Nefeş de Keduşa’dır (cansız seviyenin kutsallığı). Bu yüzden, görüyoruz ki Manevi Çalışma ve Yaptıklarımız, Lo Lişma’da bile kalbi arındırır.

Bunu çalışma içinde yorumlamalıyız. Evine ait Korot (kirişler), Mikreh (olay) kelimesinden gelir, yani kişinin evinde tecrübe ettiği her şeydir. Kişiyi iki anlayışla değerlendirebiliriz – bilgi, yani zekâ ve duygu ile yani kalbinde ne hissettiği ile– mutlu mu, mutsuz mu. Yaşadığımız şeyler, günlük yaşamımızda sorulara neden olur. Bu durum, kişi ile Yaradan ve kişi ile dostu arasında geçerlidir.

Dolayısıyla, kendileri için ayrı bir toplum, yani düşünceleri o toplumdan farklı, diğer insanlarla karışmayan ayrı bir topluluk oluşturmaktan ve o topluluğun çerçevesi içinde olmaktan başka hiçbir çözüm yoktur. Çoğunluğu izlemek doğamızda olduğundan onları izlememek için bu topluluğun önemini sürekli olarak kendi içlerinde uyandırmalıdırlar.

Çoğunlukla, maneviyattan bahsederken, onun en yüksek idrakinden bahsederiz ki bu Neşama’dır, böylece kişi onun için yüksek bir seviyenin hazır olduğunu bilir ve bu Neşama’dır. Bu, kişinin kalbinde onu elde etmek için bir arzu uyandırmak ve henüz onu elde edememesinin sebebini düşünmek içindir. Bu durumda kişi, maneviyata erişmek için ihtiyacı olan tek şeyin form eşitliği olduğunu anlar.

Fakat sıradan bir insana hizmet ediyorsa, hizmet etmekten haz almaz ve hizmet için ödül bekler. Bu demektir ki, aynı hizmeti önemli birisi için yapmış olsaydı, hiçbir ödüle ihtiyaç duymazdı. Örneğin, önemli bir kişi küçük bir bavul taşıyarak uçakla gelse, birçok kişi onun gelişini bekler. Ve bu kişi, onu eve götürecek arabaya taşıması için bavulunu birine verir. Bu hizmet için, diyelim ki ona yüz dolar vermek ister. Kişi ondan para almayı kesinlikle ret edecektir çünkü hizmet edişinden alacağı haz, o kişinin ona vereceği yüz dolardan daha fazladır.

Ve eğer kişi dostunu kendi seviyesinden daha yüksek bir seviyede ve ondan daha iyi niteliklere sahip olduğunu görürse, o zaman dostu onun öğretmeni olabilir fakat dostu olamaz. Bu demektir ki, tam olarak dostunu kendisiyle aynı seviyede gördüğü zaman onu dost olarak kabul edebilir ve onunla birleşebilir. Bu böyledir çünkü “dost”, her iki taraf da aynı koşuldadır demektir. Sağduyunun söylediği budur. Diğer bir deyişle, onlar aynı görüşlere sahiptirler ve bu yüzden birleşmeye karar verirler. Sonra, başarmayı arzuladıkları amaca doğru ikisi de beraber hareket eder.

Atalarımızın yazdığı gibi: “Kabalist Şamlay dedi ki, ‘Kişi her zaman Yaradan’ı övmeli ve sonra dua etmeli.’ Buraya nasıl geldik? Musa’dan, tıpkı şöyle yazdığı gibi: ‘Ve o anda Yaradan’a yalvardım.’ Ayrıca yazılıdır ki, ‘Ey Yaradan, Sen başladın,’ ve ‘Sana dua ediyorum, bırak geçeyim ve iyi toprakları göreyim.’” Ve Yaradan’ı övmekle başlamamız gerektiğinin nedeni şudur, birisi diğerinden bir şey istediği zaman, iki koşulun olması doğaldır: 1. O, ondan istediğim şeye sahiptir; zenginlik, güç ve saygınlık gibi. 2. Onun iyi bir kalbi, yani başkalarına iyilik yapma arzusu vardır.

Her şeyi tek bir konu içinde çalışmak bizim yolumuzdur. Buradan şu sonuç çıkar ki, kişi cennet krallığının yükünü bir öküz, bir eşek gibi ki bunlar kalp ve akıldır, kendi üstlenmelidir. Diğer bir deyişle, kişinin tüm işi ihsan etme olmalıdır. Buna göre, kişi ihsan etmek üzere çalışırsa, karşılığında, sahip olduğu şeye hiçbir ilave verilmesini ümit etmeden kutsal çalışmaya hizmet etmek dışında hiçbir ödül istemez, ilave çalışma için bile hiç arzusu yoktur. Diğer bir deyişle, doğru yolda yürüdüğüne dair biraz bilgi almak haklı bir talep olmasına rağmen, bundan bile vazgeçer çünkü gözleri kapalı gitmeyi ve Yaradan’a inanmayı arzular. Ve ne yapabiliyorsa, yapar ve kendi payına düşenden memnundur.

Bu demektir ki kendi için bir öğretmen yapmasının yanı sıra, kolektife ilişkin olarak yapması gereken bir şey daha vardır. Diğer bir deyişle, dost sevgisiyle uğraşmak yeterli değildir. Ayrıca, her insana karşı anlayışlı olmalı ve onları haklı çıkarmalıdır. “Yap”, “satın al” ve “haklı” kelimeleri arasındaki ifade farklılığını anlamalıyız. Yapmak, pratik bir şeydir. Bu demektir ki burada akıl değil, sadece eylem vardır. Diğer bir deyişle, kişi yapmayı arzuladığı şey ile hemfikir olmasa bile, tersine aklı onun yapmaya değecek bir iş olmadığını görmesini sağlar, buna yapmak denir, yani sırf güç ile hiçbir akıl olmaksızın, çünkü o, mantığına karşıdır.

Bazen, “kendin için bir öğretmen yap ve kendine bir dost satın al” sözlerinin ıslahın yolu olduğunu anlar, bazen de, ıslahın yolu, “Ve her kişiyi haklı çıkar,” sözleri içindedir. “Yap” ve “satın al” arasındaki farkı ve haklı çıkarmanın anlamını anlamalıyız. “Yap” sözünü, mantık dışı bırakmak diye yorumlamalıyız. Çünkü eğer mantık, bir şeyi yapmanın değerli olup olmadığını anlayamıyorsa, benim için neyin iyi olduğunu nasıl belirleyebilir? Ya da tam tersi, eğer mantık iyi ve kötünün eşit olduğunu düşünürse, kişinin ne yapması gerektiğini onun için kim belirleyecek? Bu nedenle, eylem karar verir.

Sonrasında, şükran ve övgü sözlerine geri döner “Ve biz oraya şükran sunusu getireceğiz.” Dolayısıyla, burada, dua düzenine benzer üç şey vardır: 1. On sekizin (dualar dizisi) ilk üçü övgü ve şükrandır. 2. Ortadaki üç, ricadır. 3. Son üç, bir kez daha övgü ve şükrandır.

Fakat yukarıda yazılanı anlamak için, inançlarımızı yani özümüzün ne olduğunu bilmemiz gerekir. Giriş yazılarında açıklandığı gibi, sadece alma arzumuz vardır. Ve tabii ki, alma arzusu isteğini tatmin ettiğinde, bu tatmin oluş çalışma sayılmaz, çünkü çalışma, kişinin ödüllendirildiği şey demektir.

Bu yüzden onlar hakkında ‘Bir gün,’ diye yazar, akşam ve sabahın bir beden gibi olduğuna ve her ikisinin de günü oluşturduğuna işaret eder. Kabalist Yehuda der ki: ‘Sebebi nedir?’ Şöyle sorar ‘Ve akşam vardı ve sabah vardı,’ ZON’un birleşmesine işaret ettiği için, günün ışığı her ikisinden de gelir, metin bunu ilk günde bildirdikten sonra, neden her günle ilgili “Ve akşam vardı ve sabah vardı,’ der?”

‘Evinin duvarları’ ne anlama gelir? Bunlar kalbin duvarlarıdır, tıpkı şöyle yazdığı gibi: ‘Sonra Hezekiah yüzünü duvara döndü.’ Kabalistler Hezekiah’ın kalbinin duvarlarından dua ettiğini söylerler. Daha da ötesi, onun ev halkı ona tanıklık eder. Onun ev halkı, onun 248 organıdır, çünkü bedene ‘ev’ denir.

Zohar’ın sözlerinde görüyoruz ki çoğunluğun duasını tek kişi olarak açıklar, Yakup’un tüm üç çizgiden var olduğunu söyler. Fakat çoğunluğun duası hakkında yazan her yerde, kelimenin tam anlamıyla çoğu dua eder demektir, atalarımızın dediği gibi, “Kabalist Yohanan, Kabalist Şimon Bar-Yohai adına dedi ki, ‘Neden şöyle yazılmıştır: ‘Ve ben, benim duam Senin üzerine iyi niyet zamanıdır, Ey Yaradan, Ne zaman iyi niyet zamanıdır? Çoğunluğun duası olduğu zaman.”

“Gel” ve “git” arasındaki fark şudur ki “gel”, birlikte yürümeliyiz demektir, dostuna “Gel” diyen bir kişi gibi. Bunu anlamalıyız çünkü Zohar, Yaradan’ın neden Musa ile gitmesi gerektiğini sorar. Çünkü Musa tek başına onunla savaşamaz. Başka hiç kimse değil fakat Yaradan’ın kendisi savaşabilir. Dolayısıyla, o neden Musa’nın Yaradan ile gitmesine gerek duydu? Nihayetinde, der ki: “Ben; bir ulak değilim.” Bu nedenle, Yaradan’ın, “büyük canavar” denen Firavun’a Musa ile gitmesindeki maksat nedir? Firavun’a Musa olmadan da gidebilirdi.

“Dünyada Din olduğu zaman” sözleri, alma arzusuna işaret eder ki bu kendini sevmektir. Yaradan’ın O’nun yarattıklarına iyilik yapma isteğinden dolayı, insanların içine doğdukları doğa budur. Ve utanç ekmeği olmasın diye form eşitliği için bir arzu olduğu için, bir hüküm (Din) verildi; kişinin, almayı ihsan etmek üzere olması için amaçlayabildiğini bildiği zaman dışında, alma kaplarını kullanması yasaktır. Sonra, kişiye alma kaplarını kullanması için izin verilir.

Bu yüzden, kişinin önce Yaradan’ı övmesi gerekir, yani inanmalıdır ki Yaradan kişinin istediği her şeye sahiptir, merhametlidir ve herkese dilediği şeyi en iyi olacak şekilde bağışlar. Öyle anlaşılıyor ki, dostlar bir yerde toplandığı zaman, toplantı kesinlikle bir amaç içindir, çünkü kişi kendi ihtiyaçları için kullanacağı zamanının bir kısmını ayırdığında ve kendi uğraşlarından vazgeçerek toplantıya katıldığında, bir şey elde etmek ister. Dolayısıyla, her dostun eve gittiğinde şunu yapmaya çalışması önemlidir; toplantıya ne ile geldiğini ve şimdi eve gittiğine göre, ne elde ettiğini görmelidir.

Ve bu eksiklik ona acı verir, yani Yaradan’dan uzak olduğu için, yani kendini sevme koşuluna battığı için bu hissin ona gelmiş olduğunu söyler. Bu, onun Yaradan’dan ayrılmasına neden olur, yani Yaradan’ın yüceliğini hissetmez çünkü Yaradan ondan gizlenmiştir.

Oysa tersine bedenin doğası daima dostunun erdemliğini değil, hatalarını görür. Bu nedenle atalarımız şöyle der: “Her insanı olumlu olarak yargıla.” Diğer bir deyişle, mantık dahilinde dostunun yanlış olduğunu görsen bile, yine de onu olumlu olarak yargılamaya çalış. Bu mantık ötesidir. Yani kişi mantığıyla dostunun haklı olduğunu kabul etmese bile, mantık ötesi onu haklı görmelidir.

Verdiği bu cevabı anlamalıyız, çünkü gelecekten bahseder. Çalışmada bu bize neyi öğretir? Kabalist Yehuda’nın sorduğuyla ilgili olarak verilen cevapta, neden Malhut’un Kralı övmesini anlatmak için dişil çekim “söylemek” kullanıldığını anlamalıyız. Eğer niyeti Malhut’sa neden şöyle diyor, “Musa ve Halkı”? Çünkübu, Malhut için Krala nasıl şükredileceğini bilen Musa ve halkın niyetini anlatmalıdır. Musa’nın ve Halk'ın, Malhut için Krala şükretmelerinin anlamını ve Krala neden kendileri için değil de Malhut için şükrettiklerini anlamalıyız.

“Din(yargı) der, ama kötü söz sarf eden kılıç dilli kişi ile ilgili şunu söylemek ister, ‘Bilmelisin ki bu nedenle yargılanır’, kılıç onun için hazırlanan her şeyi yakıp kül eder -içindeki Din formundaki Malhut. Bununla ilgili şöyle yazar: ‘Bu dışlanan kişinin yasası olacak.’ ‘Bu’ denilen Malhut, onu yargılar, çünkü o kötü söz söylemiştir ve ızdırap kötü söze gelir.” Buraya kadar yazılanlar budur.

Ancak, bilmeliyiz ki, başkalarını sevmek ya da başkaları yararına çalışmak dünyevi olanların anladığının tersine yaratılış amacı değildir. Dünya birisinin bir başkasına iyilik yapması için yaratılmamıştır. Tersine, dünya herkesin kendisi için haz alması için yaratılmıştır. Başkalarının yararına çalışmak zorundayız demek yaratılışın amacı değil, sadece yaratılışın ıslahıdır. Islah öyle olmalıdır ki orada utanç meselesi olmamalı, yaratılanların tam hazzı ve mutluluğu utanç olmadan kendileri için almalarının tek yolu olan ihsan etme başarılmalıdır.

Aynı şey maneviyat içinde geçerlidir. Kişi tek-katlı bir bina inşa etmek isterse, temeli çok derin kazmaya gerek yoktur. Biraz kazar ve Maneviyat ve Islahları yerine getirerek binasını inşa eder. Maneviyattaki kazı nedir? O bir eksikliktir, kalp “arzu” olduğundan, eksiklik kalbe kazıldığında, kalbe Malhut, “yeryüzü” ya da “toprak” denir.

Maimonides der ki: “Atalarımız şöyle der: ‘Kişi Lo Lişma’da olsa bile, Lo Lişma’dan Lişma’ya geldiğinden, daima Manevi Çalışma’a bağlanmalıdır.’ Dolayısıyla, küçüklere, kadınlara ve sıradan insanlara, sadece korkunun dışında ve ödül alma amacıyla çalışmaları öğretilir. Bilgilerini arttırdıktan ve ilmi edindikten sonra, O’nu edinene, O’nu bilene ve sevgiyle hizmet edene kadar bu sır onlara söylenebilir.”